سه اقمار لینوکس: دیبیان، آرچ و جنتو – انتخاب حرفه‌ای‌ها
· 13 مرداد 02:01 · در دنیای لینوکس، انتخاب توزیع مناسب می‌تواند تفاوت چشمگیری در تجربه کاربری، عملکرد و توسعه نرم‌افزار ایجاد کند. بین صدها توزیع، سه نام برجسته همیشه در صدر صحبت‌ها قرار دارند: دیبیان ، آرچ و جنتو . هر کدام فلسفه‌ای متفاوت دارند و هر کدام برای گروه خاصی از کاربران از برنامه‌نویسان تا متخصصان امنیت مناسب هستند. در این مقاله، بدون حاشیه، به سراغ تفاوت‌ها، نحوه نصب، دستورات کلیدی و نرم‌افزارهای ضروری برویم.
دیبیان: پایداری و قابل اعتمادی بی‌نظیر
دیبیان، مادر بسیاری از توزیع‌ها (از جمله اوبونتو)، بر پایه **پایداری، امنیت و سازگاری** شکل گرفته است. مناسب برای کاربرانی که به دنبال سیستمی قابل اعتماد برای سرور یا محیط کاری هستند.
نصب:
دانلود ISO از وبسایت رسمی لینوکس دیبیان
راه‌اندازی از طریق فلش USB
نصب گرافیکی یا text-based با پشتیبانی از LVM و RAID
انتخاب محیط دسکتاپ (GNOME، XFCE، KDE و ...)
دستورات مهم:
sudo apt update && sudo apt upgrade
sudo apt install نام-بسته
sudo apt remove نام-بسته
sudo dpkg -i نام-فایل.deb
نرم‌افزارهای برنامه‌نویسی:
Git : sudo apt install git
Python: sudo apt install python3 python3-pip
Node.js: sudo apt install nodejs npm
Docker: sudo apt install docker.io
نرم‌افزارهای امنیتی:
Fail2ban: sudo apt install fail2ban
UFW: sudo apt install ufw
Lynis: sudo apt install lynis
رابط کاربری:
نصب GNOME:
sudo apt install gnome-desktop-environment
یا XFCE برای سبکی:
sudo apt install xfce4
آرچ: کنترل کامل، حداقلی‌گرایی، به‌روزترین دنیا
آرچ برای کسانی است که می‌خواهند سیستم خود را خودشان بسازند . همه چیز به‌روز است، مستندات عالی (Arch Wiki)، و کنترل کامل روی هر بخش.
نصب:
دانلود ISO از سایت رسمی آرچ لینوکس
بوت از USB و ورود به محیط live
دستی partitioning (با fdisk یا cfdisk)
نصب پایه با pacstrap /mnt base
تنظیم fstab، timezone، hostname، bootloader (مثلاً GRUB)
ایجاد کاربر و نصب محیط دسکتاپ
دستورات مهم:
sudo pacman -Syu
sudo pacman -S نام-بسته
sudo pacman -R نام-بسته
yay -S نام-بسته (از AUR)
نرم‌افزارهای برنامه‌نویسی:
Git: sudo pacman -S git
Python: sudo pacman -S python python-pip
Node.js: yay -S nodejs npm
Docker: sudo pacman -S docker docker-compose
نرم‌افزارهای امنیتی:
Firewall: sudo pacman -S ufw
ClamAV: sudo pacman -S clamav
OSSEC: نصب از AUR
رابط کاربری:
نصب XFCE:
sudo pacman -S xfce4 xfce4-goodies
یا i3 (مدیر ویندوز):
sudo pacman -S i3-gaps i3status dmenu
جنتو: ساخت از صفر، حداکثر بهینه‌سازی
جنتو برخلاف دیگران، کامپایل می‌شود نه نصب می‌شود. هر بسته روی سخت‌افزار شما کامپایل می‌شود و حداکثر بهینه‌سازی را فراهم می‌کند. برای حرفه‌ای‌ها و علاقه‌مندان به عمق سیستم.
نصب:
دانلود ISO از سایت رسمی جنتو لینوکس
بوت و پیکربندی دستی شبکه، partitioning، mount
دانلود stage3 و chroot
تنظیم make.conf (CFLAGS, USE flags)
نصب سیستم با emerge
تنظیم kernel (manually configure with make menuconfig)
نصب bootloader و محیط دسکتاپ
دستورات مهم:
emerge --sync && emerge -uDN @world
emerge -av نام-بسته
emerge -c نام-بسته
equery list نام-بسته
نرم‌افزارهای برنامه‌نویسی:
Git: emerge -av dev-vcs/git
Python: emerge -av dev-lang/python
Node.js: emerge -av net-libs/nodejs
Docker: emerge -av app-containers/docker
نرم‌افزارهای امنیتی:
SELinux: `emerge -av sec-policy/selinux-base`
AppArmor: `emerge -av sys-apps/apparmor`
Snort: `emerge -av net-analyzer/snort`
رابط کاربری:
نصب GNOME:
emerge -av gnome
یا KDE:
emerge -av kde-plasma/plasma-meta
کدام یک را انتخاب کنیم؟
دیبیان : اگر می‌خواهید سیستمی پایدار، امن و بدون دردسر داشته باشید. ایده‌آل برای سرور، کارهای روزمره و توسعه بدون سردرگمی.
آرچ : اگر به آخرین نسخه‌ها نیاز دارید، دوست دارید سیستم را خودتان بسازید و به مستندات عالی دسترسی داشته باشید.
جنتو : اگر به دنبال کنترل مطلق، بهینه‌سازی سخت‌افزاری و یادگیری عمیق از لینوکس هستید. فقط برای قوی‌ها!
دیبیان مثل یک خانهٔ محکم و گرم است. آرچ مثل یک آپارتمان مدرن با طراحی دلخواه. جنتو مثل ساخت یک خانه از اول با آجرهای دست‌ساز.
هر کدام قدرت خود را دارند، هر کدام برای یک نوع کاربر.
انتخاب شماست: آیا می‌خواهید استفاده کنید، یاد بگیرید، یا هر دو؟
هر سه توزیع، با کمی صبر و یادگیری، به ابزاری قدرتمند تبدیل می‌شوند. مهم این است که با سیستم خود صمیمی شوید.
آغاز کنید. نصب کنید. یاد بگیرید. قدرت را در دست بگیرید.